Öteki Sinema Türkiye'nin en iyi sinema sitesi! 
Pera Film’in Eye Film Müzesi iş birliğiyle gösterime sunduğu seçki, izleyiciyi sinemanın 128 yıllık tarihine ışık tutan bir yolculuğa çıkarıyor. Avrupa sinemasının en eski örneklerinin yer aldığı “Sinematografik Hazlar: Eye Film Müzesi’nden Bir Seçki” başlıklı program 4 Haziran’a kadar Pera Müzesi oditoryumunda izlenebilir.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi Film ve Video Programları, “Sinematografik Hazlar: Eye Film Müzesi’nden Bir Seçki” başlıklı yeni programını Uluslararası Müzeler Günü kapsamında sinemaseverlerle buluşturuyor. Eye Film Müzesi iş birliğiyle düzenlenen, küratörlüğünü Elif Rongen-Kaynakçi’nin üstlendiği program 4 Haziran’a kadar Pera Müzesi Oditoryumu’nda izleyicisini bekliyor.
Avrupa’nın önde gelen film müzeleri arasında yer alan Eye Film Müzesi, Hollanda film mirasını ve sinema kültürünü korumak ve dünyaya tanıtmak üzere 1946’dan bu yana faaliyet gösteriyor. 1897-1902 dönemine ait yaklaşık 200 filmden oluşan Mutoscope ve Biyograf Koleksiyonu, Pera Film iş birliğinde düzenlenen “Sinematografik Hazlar: Eye Film Müzesi’nden Bir Seçki” programı kapsamında İstanbul’da ilk kez izleyiciyle buluşuyor. Programda ayrıca 2011 yılında UNESCO tarafından dünya mirası olarak kabul edilen Desmet Koleksiyonu’ndan beş filmlik bir seçki, Eye Film Müzesi’nin eski sanat yönetmeni Peter Delpeut imzalı Yasak Arayış, Hollanda tarihinin en büyük yapım şirketi Filmfabriek Hollandia’nın en önemli filmi Kuzeyli Carmen ve erken dönem komedisi Kârlı Bir Takas yer alıyor.
Avrupa sinemasından nadir örnekler
Göz Alıcı Biyograf: Avrupa Sinemasının En Eski Örnekleri (1897-1902), Eye Film Müzesi’nde saklanan en eski filmlerin yer aldığı Mutoscope ve Biyograf Koleksiyonu’ndan bir seçkiyi beyazperdeye taşıyor.
Orijinal 68 mm filme çekilmiş 200’den fazla filmi bir araya getiren seçkide; farklı içerik ve ritimlere sahip bu çok kısa ve birbiriyle bağlantısı olmayan filmlere, Daan van den Hurk’un piyanoyla bestelediği film müziği eşlik ediyor. Eye ve İngiliz Film Enstitüsü koleksiyonlarından seçilen 50 filmin yüksek kalitede taranarak restore edilmesini sağlayan proje, Avrupa Komisyonu’nun Avrupa’dan Film Mirasına Övgü programı tarafından finanse ediliyor.
İlk dönem film endüstrisinde kadın egemenliği
2011 yılında UNESCO tarafından dünya mirası olarak kabul edilen Desmet Koleksiyonu, beş filmlik bir seçkiyle Pera Film programında yer alıyor. Le Acque miracolose (1914), Fleurs des champs (1912), Anna Karenina (1911), Das Geheimschloss (1914) ve A Lady and Her Maid (1913) filmlerinden oluşan Desmet Koleksiyonu: Önce Kadınlar! seçkisi, bugün sinemada kadınların yetersiz temsiline baktığımızda aklımıza gelebileceklerin aksine, kadınların film endüstrisinin ilk döneminin önemli bir parçasını oluşturduğunu gözler önüne seriyor.
Yönetmen, senarist, yapımcı gibi yönetici kademelerde çok sayıda kadının olmasının yanı sıra, ekranda canlandırılan kadınlar da çoğu zaman cesur ve modern karakterlerdi. Desmet Koleksiyonu: Önce Kadınlar! seçkisi, 1910’ların başında hakim olan sinema izleme deneyiminden hareketle hazırlandı. Bu geleneğe göre, bir komediyle başlayıp ardından kurmaca türünde veya kurmaca olmayan kısa filmlerin ve uzun metrajlı bir filmin gösterildiği program, genellikle kısa bir komediyle sona ererdi.
Gerilim, komedi, sessiz film
Eye Film Müzesi’nin eski sanat yönetmeni Peter Delpeut’un yönetmenliğini üstlendiği, Güney Kutbu’na yapılan bir keşif gezisinden hayatta kalan tek kişinin hayali hikâyesini anlatan Yasak Arayış, arşiv görüntülerini kullanarak Amundsen, Scott ve Shackleton’ın döneminden öncü kaşiflerin kaderlerini işleyen gerilim benzeri bir hikâye yaratıyor. Frank Hurley, Odd Dahl ve Herbert Ponting gibi cesur kameramanların gerçek keşif gezileri sırasında çektiği görüntüler, izleyiciye neyin gerçek neyin sahte olduğunu sürekli sorgulatan yapısıyla, sahte belgesel türünün önemli örnekleri arasına girmeyi başarıyor.
Hollanda tarihinin en büyük yapım şirketi Filmfabriek Hollandia’dan çıkan en önemli film olan Kuzeyli Carmen, Fransız besteci Georges Bizet’nin aynı adlı operasıyla bilinen ve Prosper Merimee’nin kaleminden çıkan Carmen novellasının bir uyarlaması. Hollanda sinemasının dönüm noktası olarak nitelenen, yönetmenliğini Maurits H. Binger ve Hans Nesna’nın üstlendiği, başrolünde 1910’lar Hollanda sinemasının en büyük yıldızı Annie Bos’un yer aldığı film, ünlü film müziği bestecisi Donald Sosin’in yeni bestesiyle sinemaseverlere sunuluyor.
Gösterim programında Kuzeyli Carmen ile birlikte yer alan erken dönem komedisi Kârlı Bir Takas ise günlük hayatın spontane anlarının yer aldığı kareleriyle izleyicide zaman zaman bir belgesel hissi yaratıyor. 1913 yapımı sessiz film, Louis H. Chrispijn Senior’ın imzasını taşıyor.
“Sinematografik Hazlar: Eye Film Müzesi’nden Bir Seçki” film programı 4 Haziran’a kadar Pera Müzesi oditoryumunda izlenebilir.
Bu program kapsamındaki film gösterimleri indirimli müze giriş biletiyle izlenebilir. Biletler Biletix’ten veya Pera Müzesi resepsiyonundan temin edilebilir. Yasal düzenlemeler uyarınca aksi belirtilmediği sürece tüm film gösterimler 18+ uygulamasına tabidir.
Sinematografik Hazlar: Eye Film Müzesi’nden Bir Seçki
26 Mayıs Cuma
- 19.00 Desmet Koleksiyonu: Önce Kadınlar!
Le Acque miracolose (9’)
Fleurs des champs (3’)
Anna Karenina (10’)
Das Geheimschloss (54’)
A Lady and Her Maid (13’) - 21.00 Yasak Arayış (71’)
31 Mayıs Çarşamba
- 19.00 Göz Alıcı Biyograf: Avrupa Sinemasının En Eski Örnekleri (1897-1902) (52’)
2 Haziran Cuma
- 19.30 Desmet Koleksiyonu: Önce Kadınlar!
4 Haziran Pazar
- 15.00 Kuzeyli Carmen (57’)
Kârlı Bir Takas (15’)
- Göz Alıcı Biyograf: Avrupa Sinemasının En Eski Örnekleri (1897-1902)
The Brilliant Biograph: Earliest Moving Images of Europe (1897-1902)
Derleme: Frank Roumen
Küratöryel Danışman: Elif Rongen-Kaynakçi
Danışma Kurulu: Giovanna Fossati, Anne Gant, Annike Kross, Mark-Paul Meyer, Bryony Dixon
Restorasyon Sorumlusu: Annike Kross
Hollanda, 2020, 52’, DCP, siyah-beyaz
İngilizce ara yazılar; Türkçe altyazılı
Bu proje, Eye ve İngiliz Film Enstitüsü koleksiyonlarından seçilen 50 filmin yüksek kalitede taranarak dijital ortamda restore edilmesini sağlayan Avrupa Komisyonu’nun Avrupa’dan Film Mirasına Övgü programı tarafından finanse ediliyor. Mutoscope ve Biyograf Koleksiyonu’nda, Eye Film Müzesi’nde saklanan en eski filmler bulunuyor. 1897 ila 1902 yılları arasında orijinal 68 mm filme çekilmiş 200’den fazla film bu seçkide yer alıyor. Bu, dünyada günümüze kadar korunabilmiş 68 mm Mutoscope ve Biyograf filmlerinin mevcut en büyük koleksiyonudur.
Farklı içerik ve ritimlere sahip bu çok kısa ve birbiriyle bağlantısı olmayan filmlere müzikle eşlik etmenin, doğaçlama yapan herhangi bir müzisyen için büyük bir zorluk teşkil edeceği su götürmez bir gerçekti. Bu nedenle, Daan van den Hurk’tan piyanoyla özel bir film müziği bestelemesi ve kaydetmesi istendi. Yapısal tutarlılıktan ödün vermeden her bir filme hak ettiği değeri sunan müziği, filmler arasında bir köprü görevi görüyor.
- Yasak Arayış
The Forbidden Quest
Yönetmen: Peter Delpeut
Oyuncular: Joseph O’Conor, Roy Ward
Hollanda, 1993, 71′, DCP, siyah-beyaz, renkli
İngilizce; Türkçe altyazılı
Yasak Arayış’ta İrlandalı gemi marangozu J.C. Sullivan, dinleyicilere 1905 yılında Antarktika’ya yaptığı bir keşif gezisinden nasıl sağ çıktığını anlatır. Başlangıçta şüpheci olan dinleyenlerini, keşif gemisinin buzullara yenik düşüşünün gerçek film görüntülerini göstererek ikna etmeyi başarır.
Eye Film Müzesi’nin eski sanat yönetmeni olan yönetmen Peter Delpeut, Güney Kutbu’na yapılan bir keşif gezisinden hayatta kalan tek kişinin bu hayali hikâyesini, tarihi sessiz film görüntülerinden oluşturmak için film arşivine daldı; ortaya cinayet, yamyamlık ve mistik kurtuluşu anlatan ilgi çekici bir macera filmi çıktı.
- Kuzeyli Carmen
Carmen of the North
Yönetmenler: Maurits H. Binger, Hans Nesna
Oyuncular: Annie Bos, Adelqui Migliar, Jan van Dommelen, Paula de Waart, Jeanne van der Pers
Hollanda, 1919, 57′, DCP, siyah-beyaz
İngilizce ara yazılar; Türkçe altyazılı
Annie Bos (1886-1975), 1910’larda Hollanda sinemasının en büyük yıldızıydı. O dönemde Filmfabriek Hollandia’nın yaptığı filmlerin çoğunda başrol oynadı. Kuzeyli Carmen’de ise Annie Bos’u, Jozef karakterini (Adelqui MIgliar) parmağında oynatan ve onu umutsuzluğa sürükleyen, baştan çıkarıcı Carmen rolünde izliyoruz. Hollanda sinemasının bu dönüm noktası şimdi, ünlü film müziği bestecisi Donald Sosin’in yeni bestesiyle seyircisiyle buluşuyor. Kuzeyli Carmen, Hollanda tarihinin en büyük yapım şirketi olan Filmfabriek Hollandia’dan çıkan en önemli film oldu. Film, Fransız besteci Georges Bizet’nin aynı adlı operasıyla bilinen ve Prosper Merimee’nin kaleminden çıkan Carmen novellasının aslına sadık kalma gayesi gütmeyen bir uyarlamasıdır.
- Kârlı Bir Takas
A Profitable Exchange
Yönetmen: Louis H. Chrispijn Senior
Oyuncular: Annie Bos, Christine van Meeteren, Theo Frenkel Jr, Pierre Perin, Alex Benno
Hollanda, 1913, 15′, DCP, siyah-beyaz
Diyalogsuz
Zeeland bölgesinden iki kız olan Mijntje ve Trijntje, Zandvoort sahiline gider. İki genç tramvayda bu ikiliyi fark eder ve onlarla flört etmeye başlar. Sahile vardıklarında kızlar yüzmeye karar verirler ve bir tekerlekli soyunma kabini kiralarlar. O kadar toylardır ki bol iç çamaşırlarının üzerine mayolarını giyerler. Suda oynadıktan ve onlara su sıçratan küçük bir çocuğu atlattıktan sonra dışarı çıkıp kumda oynamaya başlarlar. Bir polis memuru onları huzuru bozmaktan tutuklar. Bu erken dönem komedisi, tramvay ve sahilden günlük hayatın spontane anlarının yer aldığı kareleriyle zaman zaman bir belgesel hissi veriyor.
- Desmet Koleksiyonu: Önce kadınlar!
Desmet Collection: Ladies first!
Le Acque miracolose (Eleuterio Rodolfi, 1914, 9’)
Fleurs des champs (1912, 3’)
Anna Karenina (Maurice Andre Maitre, 1911, 10’)
Das Geheimschloss (1914, 54’)
A Lady and Her Maid (Bert Angeles, 1913, 13’)
DCP, siyah-beyaz
İngilizce ara yazılar; Türkçe altyazılı
Bugün sinemada kadınların yetersiz temsiline baktığımızda aklımıza gelebileceklerin aksine, kadınlar film endüstrisinin ilk döneminin önemli bir parçasını oluşturuyordu. Yönetici kademelerinde çok sayıda kadın (yönetmen, senarist ve yapımcı) olmasının yanı sıra, ekranda canlandırılan kadınlar da cesur ve modern karakterlerdi (çoğu zaman onları canlandıran aktrislerin gerçek hayatlarını yansıtıyorlardı). Pek çok film, korkusuz kovalamacalara girişip esrarengiz kılıklara bürünerek Das Geheimschloss’ta polislerin hırsızları yakalamasına yardımcı olan Miss Clever (Danimarkalı aktris Ellen Jensen-Eck) gibi alışılmışın dışında ve cesaret isteyen işlere girişen bir kadın karakterin etrafında dönüyordu. Başlangıçta halihazırda tiyatroda nam salmış aktrislere (Sarah Bernhardt ya da Tolstoy’un dünya çapında bilinen romanından uyarlanan ve yazarın ölümünden bir yıl sonra yayımlanan bu programda Anna Karenina’ya hayat veren Madam Soroktina gibi) dram filmlerinde ünlü roller verildi.
Programda, Desmet Koleksiyonu’ndan beş filme yer veriliyor. Bu derleme, 1910’ların başlarındaki hakim sinema izleme deneyimine benzeyecek şekilde hazırlandı. Bir komediyle başlayıp ardından kurmaca türünde veya kurmaca olmayan kısa filmler ve uzun metrajlı bir filmin gösterildiği program, genellikle kısa bir komediyle sona ererdi.
